|
шу қадар эътиборли бўлгани учун ҳам бу сура Бақара сураси, деб номланган бўлиши мумкин.
б) Иккинчи мақсад бир мавзуни икки мавзудек қилиб кўрсатишдир. Агар бу ерда тақдим ва таъхир қоидаси қўлланмасдан олдин ўша кимнингдир ўлдирилгани, ундан кейин эса сигирни сўйишга буюриш мавзуси айтилганда қисса битта мавзу бўлиб, ўқувчи уни оддийгина (қотилни топиш учун сигир сўйилибди) маъносида тушуниб қўя қоларди.
Бу ерда эса у худди икки қиссадек, икки насиҳатдек турибди:
Биринчидан: Буйруқни пайсалга солмасдан, баҳона изламасдан бажариш;
Иккинчидан: Умуман олганда Аллоҳ Таолонинг ўликни тирилтиришга ҳам, қотилни аниқлаб беришга ҳам қодирлиги.
فَقُلْنَا اضْرِبُوهُ بِبَعْضِهَا كَذَلِكَ يُحْيِي اللّهُ الْمَوْتَى وَيُرِيكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ
(«Уни (мақтулни) сўйилган сигирнинг бир бўлаги билан уринглар», дегандик. Аллоҳ ўликларни шу тариқа тирилтиради ва сизларга фикр қилишингиз учун ўз оятларини кўрсатади). [2:73]
Бу мавзунинг таъхир этилиши уни гўё янги бир мавзудек кўрсатиб турибди.
2- Мусо а.с. улардан Парвардигорларининг буйруғини бажаришларини, яъни, сигирни сўйишларини талаб қилди. Агар улар тўғри келган бир сигирни дарҳол сўйганларида буйруқни осонгина бажарган бўлардилар. «Агар улар ўзлари истаган бир сигирни сўйганларида шу ишлари ўрин ўтган бўларди. Лекин улар ўзларига ўзлари ишни оғирлаштириб олишди. Шундан кейин Аллоҳ ҳам уларга ишни оғирлаштирди».57 Лекин улар бунинг ўрнига иккиландилар, ишни пайсалга солиш учун баҳоналар қидирдилар. Шундан кейин Аллоҳ ҳам уларга ишни қийинлаштирди. Улар сигирнинг белгиларини сўраб, қанчалик ортиқча саволлар берсалар, Аллоҳ ишни шунчалик оғирлаштирди. Охири бориб савол сўрашга ўрин қолмаган пайтда янги белгиларга эга бўлган сигир уларга жуда қимматга тушди. Уларга Мусо а.с. дастлаб
إِنَّ اللّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُواْ بَقَرَةً
(Аллоҳ бир сигир сўйишларингни буюрди), деганди. Яъни, қандай бўлишидан қатъий назар, бир сигирни. Унинг тафсилотини, қандай бўлиши кераклигини сўрашганида Аллоҳ Таоло
إِنَّهَا بَقَرَةٌ لاَّ فَارِضٌ وَلاَ بِكْرٌ
(57) Тафсири Табарий: 1/374.
123-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204